fbpx
makedonija ne uspeva da se prehrani
Вести

Ма­ке­до­ни­ја не ус­пе­ва да се прех­ра­ни

јануари 10, 2017
418 249

makedonija ne uspeva da se prehrani

Мож­нос­ти Поз­на­ва­чи­те на сос­тој­би­те об­јас­ну­ва­ат де­ка до­маш­но­то про­из­вод­ство на жито, месо, мас­ло за ја­де­ње или ше­ќер, ни­ту од­да­ле­ку не ги за­до­во­лу­ва пот­ре­би­те на на­се­ле­ни­ето. Ек­спер­ти­те тврдат де­ка при­род­ни­те ус­ло­ви во Ма­ке­до­ни­ја не се нак­ло­не­ти за ви­со­ки при­но­си на жито, по­ра­ди што има­ме ска­по браш­но и ска­по месо.

Број­ки Ста­тис­ти­ка­та збо­ру­ва за по­стојан тренд на на­ма­лу­ва­ње на за­са­де­ни­те пов­рши­ни со зем­јо­дел­ски кул­тури, за про­да­де­ни­те зем­јо­дел­ски про­из­во­ди и за драс­тич­но на­ма­лу­ва­ње на жи­вот­ни­те во сто­чар­ството. Спо­ред зем­јо­дел­ците, ова е ре­зул­тат на це­лос­но про­ма­ше­ни­те зем­јо­дел­ски по­ли­ти­ки што се спро­ве­ду­ва­ле во из­ми­на­ти­ве 20 го­дини.

Сос­тој­ба­та е осо­бе­но дра­ма­тич­на ако се ана­ли­зи­ра пе­ри­о­дот од 2006 го­ди­на на­ваму. Спо­ред из­ја­ви­те на ек­спер­ти­те и пи­шу­ва­ња­та во ме­ди­у­мите, то­гаш има­ло двој­но по­мал­ку увоз на храна, или се пот­ро­ши­ле око­лу 280 ми­ли­о­ни евра. Во 2015 го­ди­на за увоз на хра­на се пот­ро­ше­ни 611,2 ми­ли­о­ни до­лари.

 

Број­ка 611,2 ми­ли­о­ни до­ла­ри се пот­ро­ше­ни за увоз на хра­на во 2015 го­дина

Про­дол­жу­ва трен­дот на сè по­го­лем увоз на прех­ран­бе­ни про­из­во­ди за да се за­до­во­ли до­маш­на­та по­ба­ру­вачка. Ста­тис­тич­ки­те по­да­то­ци по­ка­жу­ва­ат де­ка зго­ле­ме­ни­от увоз не е по­ра­ди тоа што на­се­ле­ни­е­то по­ве­ќе ја­де или, пак, по­ра­ди тоа што се зго­ле­ми­ла по­пу­ла­ци­јата, ту­ку по­ра­ди на­ма­лу­ва­ње­то на до­маш­но­то про­из­вод­ство на храна.

Увоз во де­сет­го­ди­шен раст

Држав­ни­от за­вод за ста­тис­ти­ка ги об­ја­ви по­да­то­ци­те за сто­ко­ва­та раз­ме­на за пе­ри­о­дот ја­ну­ари-но­ем­ври ми­на­та­та го­ди­на и во овие 11 ме­сеци, за увоз на хра­на и на жи­ви жи­вотни, се пот­ро­ше­ни 500 ми­ли­о­ни до­лари. Сос­тој­ба­та е ре­чи­си иден­тич­на ка­ко ми­на­та­та го­ди­на во ис­ти­от пе­риод, со благ по­раст од 0,3 про­центи. Но, ако се гле­да по­дол­го­рочно, има­ме по­стоја­но зго­ле­му­ва­ње на уво­зот. На сај­тот на Ста­тис­тика, на рас­по­ла­га­ње се по­да­то­ци од 2010 го­ди­на ко­га уво­зот на хра­на бил 558 ми­ли­о­ни до­лари, во 2011 го­ди­на бил 671 ми­ли­о­ни до­лари, или 20,4 про­цен­ти по­ве­ќе од прет­ход­на­та го­дина, а во 2012 го­дина, пак, скок­нал за 1,3 про­центи, со што за хра­на од стран­ство се пот­ро­ше­ни 680,7 ми­ли­о­ни до­лари. Уво­зот на хра­на по мал­ку се зго­ле­му­вал и во на­ред­ни­те две го­ди­ни и 2014 го­ди­на зав­рши­ла со пот­ро­ше­ни 686,4 ми­ли­о­ни до­ла­ри за храна. Во 2015 го­ди­на са­мо на­ви­дум има на­ма­лу­ва­ње на уво­зот на храна, од­нос­но то­гаш за оваа на­ме­на се од­ле­а­ле 611,2 ми­ли­о­ни до­лари, но За­во­дот за ста­тис­ти­ка тоа го об­јас­ну­ва со рас­тот на вред­нос­та на до­ла­рот, од­нос­но ако се из­ра­зи вред­нос­та на уво­зот во ев­ра или во де­нари, има нов по­раст за око­лу 6 про­центи.

Сос­тој­ба­та е осо­бе­но дра­ма­тич­на ако се ана­ли­зи­ра пе­ри­о­дот од 2006 го­дина. Спо­ред из­ја­ви­те на ек­спер­ти­те и пи­шу­ва­ња­та во ме­ди­у­мите, то­гаш има­ло двој­но по­мал­ку увоз на храна, или се пот­ро­ши­ле око­лу 280 ми­ли­о­ни евра.

Па­ра­лел­но со по­да­то­ци­те за по­стојан раст на уво­зот на хра­ната,   ста­тис­тич­ки­те по­да­то­ци по­ка­жу­ва­ат на­ма­лу­ва­ње на ста­да­та со до­би­ток, ка­ко и на­ма­лен от­куп и про­даж­ба на зем­јо­дел­ски про­из­води.

Трен­дот е во кон­ти­ну­и­тет, а са­мо по­след­ни­те по­да­то­ци за пе­ри­о­дот зак­луч­но со ок­том­ври 2016 го­дина, по­ка­жу­ва­ат де­ка ми­на­та­та го­ди­на се про­да­де­ни зем­јо­дел­ски про­из­во­ди за 178,5 ми­ли­о­ни евра, или за 5,7 ми­ли­о­ни ев­ра по­мал­ку од ис­ти­от пе­ри­од во 2015 го­дина.

Ми­ли­јар­ди за суб­венции без ефект

Поз­на­ва­чи­те на сос­тој­би­те об­јас­ну­ва­ат де­ка до­маш­но­то про­из­вод­ство на жито, месо, мас­ло за ја­де­ње или ше­ќер, ни­ту од­да­ле­ку не ги за­до­во­лу­ва пот­ре­би­те на на­се­ле­ни­ето.

Пен­зи­о­ни­ра­ни­от про­фе­сор од Зем­јо­дел­ски­от фа­кул­тет Бо­рис Ана­ки­ев дол­ги го­ди­ни во јав­нос­та збо­ру­ва за проб­ле­ми­те со увоз­на­та за­вис­ност од храна. Спо­ред него, Ма­ке­до­ни­ја има ре­ла­тив­но по­ло­ши при­род­ни ус­ло­ви за кон­ку­рен­тно про­из­вод­ство на жита, до­би­точ­на храна, а со тоа и це­ло­то сто­чар­ство е ба­зи­ра­но на нис­ки при­носи. Ска­по­то жито, пов­ле­ку­ва и ска­па до­би­точ­на хра­на и со тоа и ме­со­то ста­ну­ва ска­по и не­кон­ку­рен­тно. Освен жи­то­то и ме­сото, нај­го­лем дел од де­фи­ци­тот се дол­жи и на мас­ло­то за ја­де­ње и на ше­ќе­рот, до­де­ка су­ф­и­цит има во про­из­вод­ство­то на овош­је и на зе­лен­чук.

Опо­зи­ци­јата, но и дел од ек­спер­тите, ка­ко и од зем­јо­дел­ци­те сме­та­ат де­ка суб­венци­о­ни­ра­ње­то е добро, но она­ка ка­ко што се спро­ве­ду­ва во из­ми­на­ти­те 10 го­ди­ни не да­ва ре­зул­тати.

– По­пу­лиз­мот на влас­та во ис­пла­та­та на суб­венци­ите, кои нај­мно­гу слу­жат за пре­диз­бор­ни ма­ни­пу­ла­ции на зем­јо­дел­ците, се гле­да пре­ку ста­тис­тич­ки­те по­ка­за­те­ли за уво­зот на храна, спо­ред кои од 2006 го­ди­на уво­зот ра­пид­но се зго­ле­мува, а се­га ре­чи­си е удвоен. Оваа ап­сур­д­на си­ту­а­ција, ка­ко се зго­ле­му­ва­ат суб­венци­ите, за кои влас­та ве­ли де­ка дос­тигна­ле и ми­ли­јар­да ев­ра во из­ми­на­ти­ве 10 го­дини, на­по­ред­но да рас­те и уво­зот на храна, од­нос­но од­ли­вот на де­ви­зи од држа­вата, е нај­го­ле­ма­та пот­врда за тоа де­ка суб­венци­и­те не­ма­ат ни­ка­ков раз­во­ен ефект, што тре­ба да е ос­нов­на­та на­ме­на на оваа држав­на под­дршка на агро-сек­то­рот – ве­ли Лен­че Ни­ко­лов­ска од СДСМ, по­ра­неш­на прет­се­да­тел­ка на соб­ра­нис­ка­та Ко­ми­си­ја за зем­јо­дел­ство.

Ни­ко­лов­ска ве­ли де­ка по­стојат при­ме­ри ка­ко со пра­вил­но на­со­чу­ва­ње на зем­јо­дел­ски­те суб­венции и осо­бе­но со нав­ре­ме­на ис­пла­та мо­же зна­чи­тел­но да се на­ма­ли уво­зот на храна.

– Так­ва стра­те­ги­ја при­ме­ни со­сед­на Ал­ба­нија. Та­мош­на­та влада, пред шест-се­дум го­дини, ви­де што нај­мно­гу уве­зу­ва­ат ка­ко држава, од­нос­но за што се од­ле­ва­ат нај­мно­гу де­ви­зи и што из­ве­зу­ва­ат за да го зго­ле­мат де­виз­ни­от при­лив. Еден од тие про­из­во­ди бе­ше и ја­бол­кото, кое нај­мно­гу го уве­зу­ваа ток­му од кај нас. Држа­ва­та то­гаш за­поч­на со ин­тен­зив­но суб­венци­о­ни­ра­ње за по­ди­га­ње на соп­стве­ни на­са­ди со ја­бол­ка и се­га ве­ќе тие има­ат свое до­маш­но про­из­вод­ство што го по­чув­ству­ваа и прес­пан­ски­те овош­тари, кои по­след­ни­те го­ди­ни ма­ки ма­чат со пласма­нот, би­деј­ќи на овој на­чин им се зат­во­ри си­гур­ни­от ал­бан­ски па­зар – ве­ли Ни­ко­лов­ска.

Ме­со­то од­ле­ва де­визи

Ни­ко­лов­ска наг­ла­су­ва де­ка од Ма­ке­до­ни­ја се од­ле­ва­ат по­ве­ќе од 100 ми­ли­о­ни ев­ра за ме­со и мес­ни пре­ра­ботки, ис­то тол­ку и за мле­ко и млеч­ни про­из­води, од­нос­но за про­из­во­ди што мо­же­ме да ги про­из­ве­де­ме дома.

– Но, ис­то така, тре­ба да се зго­ле­ми и суб­венци­ја­та за из­воз­но ори­ен­ти­ра­ни­те зем­јо­дел­ски про­из­води, со што ќе се на­ма­ли тр­гов­ски­от де­фи­цит. Зем­јо­дел­ски­те суб­венции се мер­ка што тре­ба да овоз­мо­жи кон­ку­рен­тно зем­јо­дел­ско про­из­вод­ство, а не гол оп­ста­нок на про­из­во­ди­те­лите. Тоа ќе го има до­кол­ку Вла­да­та обез­бе­ди по­ев­ти­ни реп­ро­ма­те­ри­јали, как­ви што се зе­ле­на нафта, по­ев­ти­ни и пок­ва­ли­тет­ни се­миња, ѓу­бри­ва и заш­тит­ни сред­ства и ако се вклу­чи и во под­дршка­та на пласма­нот, од­нос­но во из­на­о­ѓа­ње па­за­ри за зем­јо­дел­ски­те про­из­води. Нај­важ­но е, се­пак, зем­јо­дел­ски­те про­из­во­ди­те­ли да ги до­би­ва­ат суб­венци­и­те нав­реме, то­гаш ко­га им се нај­пот­ребни, пред но­ва­та се­зона, за да има­ат па­ри за си­те из­вршу­ва­ња на си­те пот­реб­ни аг­ро­тех­нич­ки мерки, кои по­тоа ќе до­не­сат и по­го­ле­м  при­нос и ква­ли­тет на про­из­во­ди­те – ана­ли­зи­ра Ни­ко­лов­ска.

Факти

Спо­ред ста­тис­тич­ка­та пуб­ли­ка­ци­ја „Сто­чар­ство“, во 2015 го­ди­на во Ма­ке­до­ни­ја има­ло 253.442 го­веда, или 11.857 по­мал­ку от­кол­ку во 2011 го­дина. Во 2015 го­ди­на има­ло 196.570 свињи, или 1.127 по­мал­ку от­кол­ку пред че­ти­ри го­дини. На­ци­о­нал­но­то ста­до со ов­ци се на­ма­ли­ло за 33.121 ов­ци и нив­ни­от број во 2015 бил 766.631 овци. Пред­ми­на­та­та го­дина, вкуп­ни­от број на жи­ви­на из­не­су­вал 1.944.266 птици, или 281.128 по­мал­ку от­кол­ку во 2011 го­дина.

 

Тагови

Слични написи

Photo of Колку плаќаме ние за сметки, а колку другите земји

Колку плаќаме ние за сметки, а колку другите земји

септември 18, 2021
Photo of Препораки од АХВ за заштита на добитокот и милениците од топлото време

Препораки од АХВ за заштита на добитокот и милениците од топлото време

јули 17, 2018
Photo of Цената на какаото со најголем неделен раст

Цената на какаото со најголем неделен раст

мај 17, 2017
Photo of Mакедонските земјоделци ќе добиваат помош од 90 обучени советници

Mакедонските земјоделци ќе добиваат помош од 90 обучени советници

јануари 26, 2024

418 Comments

Напишете коментар

Вашата адреса за е-пошта нема да биде објавена. Задолжителните полиња се означени со *

© Copyright 2025, Зелена Берза | Сите права се задржани |  Developed by Sinpeks
Back to top button
Close